मुख खोलिन निर्मला कान्छीले

निर्मला खडका कान्छीसग हाम्रो भेट भएको आज असार ३० गते १० दिन पुग्यो । थोरै वोल्ने निर्मला आज धक खोलेर वोलिन सवैलाइ रुवाइन । उनी हासेको दिन पनि हामीलाइ रुवाएकी थिइन । साथै हाम्रो मन पनि आनन्दित भएको थियो । आज पनि निर्मलाको मन परेको गाठो थोरै भए पनि फुकीएको छ । जुन पिडाले उनलाइ सडकको कठिन जिवन यापन गराउन वाध्य गरायो ।

           निर्मला आज कल खुसी छीन कान्छी छोरी भन्दै हातका औलाहरुले गालामा म्वाइ खान्छिन । अनी हामी जान लाग्दा बाइबाइ भन्दै विदाइ गर्छिन । टाढा वाट हामीलाइ उमममम्मा भन्दै म्वाइ खान्छिन । धक खुलेर हास्छिन । जव परिवारको कुरा निकाल्न थाल्यो उनको मुहारमा एक्कासी अध्यारो हुन्छ । मुख आ पारेर हाइ गदै हामीले बोलेको कुरा नसुने झै गरेर हाम्रो कुरा टार्छिन । अनी हामीसग झोकिन्छिन् । हामी रमाइलो कुरा गरेर अनी मासु ल्याइदिन्छौ ल भनेर फकाउदा फेरी उनको मुहार हसीलो हुन्छ । अनी कान्छि छोरी भनेर तोते बोली बोल्दै हामी सवैजनाको गालामा मुसार्छिन ।

             दिनमा एकपटक सुनीता, सविता, म अनी सीला दिदी निर्मलालाइ भेटन जान्छौ । उनको हेरचाहका लागि एकजना कुरुवा राखेका छौ । कुरुवा दिदीले पनि उनलाइ राम्रो हेरचाह गरिरहेकी छिन । वरीपरीका विरामीका कुरुवा सवैजना निर्मलाका साथी भएका छन । उनलाइ सवैले ठट्टा गदै जिस्काउछन । त्यति वेला घरी घरि निर्मला रिसाउछिन भने घरी घरि मरी मरी हास्छिन । कुरुवाहरुले नै उनलाइ निधारमा कालो टीका लगाइ दिएका छन । उनको दिनभरीको क्रिया कलाव र वोलेका  कुरा हामी जानसाथ हामीसग सुनाउछन । कुरुवा वसेकाहरु वाटै गाइघाटमा चेतना र बाली भन्ने दुइ छोरी रहेको थाहा पायौ ।  

    तीन दिन अघि निर्मलाले हामीसग मासु खान मन लागेको वताइन । उनको माग वमोजिम खसीको मासु र चिउरा लगी दियौ । उनी अति खुसी भएर मासु खाइन । हामी अस्पताल आइनपुग्जेल सम्म कान्छी छोरीले मासु ल्याइ दिन्छ भन्दै हाम्रो वाटो हेरेर वसेको कुरुवा दिदीले सुनाइन । हामीले मासु लगि दियौ खुव रमाइलो मान्दै निर्मलाले मासु खाइन । भोली कुखुराको मासु ल्याइदिनु ल भनेर हामीलाइ अनुरोध गरिन । उनले भने वमोजीम खुकुराको मासु पनि लगिदियौ ।

    उनको परिवारमा को छन । उनी कहाकी हुन । त्यो त हामीलाइ थाहा छैन ।  त्यसैले हामी सधै यही कुरा सोचेर हिडिरहेका हुन्छौ । वीपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा आएका विरामीका कुरुवाहरुलाइ निर्मलाका वारेमा थाहा छ की भनेर सोधिरहन्छौ । तर कसैले पनि उनका वारेमा थाहा नभएको वताए । उदयपुरमा एक जना गणेश खड्का नामकाको आमा हराएको थाहा पायौ । त्यसपछि सविता राइले आमा गणेश खडका चिन्नु हुन्छ भन्दा चिन्छु । कान्छा छोरा हो भनिन । तर फेरी दोर्याएर आमा गणेशलाइ चिन्नु हुन्छ भनेर प्रश्न गर्दा देउता भनेर नमस्कार गरिन । उनको जवाफले उनी वसेको आइसो लेसन कोठा नै हासोले गुन्जीयो । निर्मलासग कुरा गर्न भेला भएका वरी परीका विरामीका कुरुवा अनी हामी सव जना  पेट मिची मिचि  हास्यौ । कति अवोध छीन निर्मला भन्दै कुरा गर्यौ  ।

    निर्मला सौचालय जान सक्ने भएकी छिन । आफै लुगा धुन सक्ने पनि भएकी छिन । उनी खाना पनि मजाले खान थालेकी छिन । उनलाइ मासु खुव मन पर्दो रहेछ । उनलाइ हामीले चप्पल पनि किनेर लगिदियौ । चप्पल लगाउन पाएको दिन पनि खुव खुशी भइन । खुरुरुरु चप्पल लाएर उनी सौचालय गइन । फुर्तीसाथ हावा खान जाने भन्दै वाहिर पनि निस्कीन । चप्पल लगाउन वानी नभएकाले होला उनको आधा खुट्टा भुइमा निस्कन्छ ।

    आजभोली त दिनमा एक पटक निर्मलालाइ नभेट्दा हामीलाइ पनि कस्तो लाग्छ । साझ साझमा अस्पताल गएर नर्मलासग कुराकानी गर्ने हाम्रो दैनिकी वनेको छ । यसैक्रममा आज हामी भेला भएर साझतिर सवैजना अस्पताल पुग्यौ । हामि अस्पताल पुग्दा निर्मला सौचालय गएकी रहेछिन । उनलाइ केही वेर कुर्यौ । उनी वाहिर आएपछि नमस्कार भन्दै वोल्दै हामीसग वाहिर आइन । उनको लागि खसीको मासु र चिउरा लगि दिएका थियौ । उनले चुपचाप प्लाष्टिकमा पोको पारिएको मासु र चिउरा खोलिन । उनलाइ खान खान भनी प्लाष्टिकको वट्टा एउदा किनिदिएका छौ । त्यसै वट्टामा चिउरा र मासु खन्याएर मुसीन । कहिल्यै पनि खाने कुरा नवाड्ने निर्मलाले आज उनको कुरुवालाइ एक चोक्टा मासु निकालेर दिन लागिन । हामीले तपाइ नै खानु भने पछि चुपचाप खाइन ।

    सल्लाह वमोजिम एक्लै राखेर उनको मनको कुरा खोतल्न सवितालाइ अनुरोध गर्यौ । सविताले कुरा खोतल्न थाले पछी उनी आँखा भरी आँसु पारेर रोइन ।  निर्मलाले उनको घर उदयपुरको राम पुर वताइन । उनको पतिको नाम पुष्प खड्का हो रे । गाँउमा उनका श्रीमानलाइ पुस्पे भनेर वोलाउछन रे । तर विरामले थलिएर उनको मृत्यु भएको वताउछिन । उनका १ छोरा २ छोरी छन भएको वताइन । छोरीहरु गाइघाटमा छन रे ।  उनको छोराको नाम भाइ रे । छोरा र वुहारी रामपुरमा भएको वताइन । छोरा वुहारीले कुटने गरेको र खान नदिएको सुनाइन । छोरा वुहारीको कुटाइ र नराम्रो व्यवहार सहन नसकेको कारण उनी रीमरीम उज्याले हुन लाग्दा घरवाट भागेर हिडेको वताइन । उनको दुइ वटै खुट्टा दाग छ । त्यो दाग के हो भनेर सोध्दा छोरा वुहारीले दाम्लाले बाधेर कुटेको वताइन । यति भनी सक्दा उनी धुरु धुरु रोइन । सविताले पनि मन थाम्न सकिनन । भरखरै करुणा एवार्ड पाएकी सविताको कोमल स्वभावले निर्मलालाइ पगालिन । पग्लाइ सगै धक खुलेर निर्मलाले आज मुख खोलिन । उनले वोलेका यी कुरा साचो हुन या होइन त्यो त हामीलाइ थाहा छैन । तर घर परिवारको कुरा गर्दा उनको मुहारमा हुने परिवर्तन देख्दा त साचो हो जस्तो लाग्छ ।  

निर्मलाका वारेमा थप जानकारी  

निर्मला हासिन ।